Aan het geven van toestemming - ofwel het verlenen van een licentie - voor publicatie, bijvoorbeeld in boekvorm of als ebook, in een krant of tijdschrift of op een website, kan de schrijver allerlei voorwaarden verbinden, bijvoorbeeld dat hij daar een bepaalde vergoeding voor krijgt.
Een licentie is alleen geldig voor de overeengekomen vorm van gebruik. Voor gebruik waarvoor de schrijver aanvankelijk geen toestemming had gegeven, zoals doorplaatsing van het artikel op een website, of het uitbrengen van een boek als ebook of er een vertaling, bewerking of verfilming van laten maken, is opnieuw (afzonderlijk) toestemming van de auteur nodig. Hier kan dus apart een (extra) vergoeding voor worden afgesproken. In de meeste uitgeefovereenkomsten staan echter al afspraken over de diverse mogelijke gebruiksvormen. Dit betreft dan zowel de voorwaarden waaronder de uitgever hiertoe mag overgaan als de honorering van de auteur. Zo is alles in een keer geregeld. Op de website van de
Auteursbond vindt u een aantal voorbeelden en modellen.
Als een boek eenmaal in de handel ligt, dan mogen anderen dit zonder toestemming kopen, doorverkopen, uitlenen, eruit citeren en er delen uit kopiëren voor eigen gebruik. Daar heeft de auteur dan geen zeggenschap meer over. Ook mogen bibliotheken een boek zonder toestemming van de auteur uitlenen, dat staat zo in de wet. De auteur heeft dan wel recht op een vergoeding hiervoor.
Collectieve gelden
Sommige vergoedingen voor het (her)gebruik van teksten, zoals leenrecht, thuiskopie en reprorecht, kunnen alleen collectief worden geïnd. De stichting
Lira incasseert deze vergoedingen en verdeelt ze onder alle tekstmakers die daar recht op hebben.
Persoonlijkheidsrechten
Ook als de schrijver zijn auteursrecht heeft
overgedragen, behoudt hij altijd zijn
persoonlijkheidsrechten. Zo kan hij bezwaar maken als iemand anders de titel van zijn werk verandert of doet alsof het door iemand anders is geschreven. Of als de schrijver vindt dat zijn werk verminkt is, door bijvoorbeeld een slechte vertaling of het plaatsen van de tekst in een heel andere context.
Per 1 juli 2015 is het auteurscontractenrecht vernieuwd
Het nieuwe auteurscontractenrecht beoogt de contractuele positie van auteurs ten opzichte van de exploitanten van hun werk te versterken. Auteurs hebben recht op een billijke vergoeding voor het verlenen van exploitatiebevoegdheid, er is een zogenoemde bestsellerbepaling ingevoerd, en onredelijk bezwarende bedingen kunnen worden vernietigd. Ook kan een auteur het auteursrecht op een werk dat hij ooit heeft overgedragen terugkrijgen als de exploitant het werk niet voldoende of niet langer uitbaat.