Omroep

De eigen programma’s die een omroep uitzendt, zijn op hun beurt ook beschermd door naburige rechten. Dat houdt in dat iemand een programma niet zonder toestemming mag opnemen om dit vervolgens te verspreiden. Natuurlijk mag iedereen wel een radio- of tv-programma voor zichzelf opnemen en dat naar willekeur bekijken of beluisteren. Dit valt onder de thuiskopie-exceptie.

Vaak verkrijgt de omroep de scripts van freelance tekstschrijvers. Deze schrijvers zijn de rechthebbenden en kunnen een licentie of andere overeenkomst aangaan met de omroep zodat de omroep die teksten - tegen afgesproken (o.a. financiële) voorwaarden - mag gebruiken.

Ook programmaformats kunnen, mits voldoende bepaald en beschreven, onder omstandigheden beschermd worden door auteursrecht. Als een omroep deze krijgt aangeboden, kunnen deze niet zomaar zonder toestemming gebruikt worden. Diegene die het format bedacht heeft, hoeft dit niet eerst geregistreerd te hebben om er toch auteursrecht op te hebben. Als hij op enige wijze kan bewijzen (mocht dat nodig zijn) dat het idee uit zijn koker komt, kan het gebruik van de omroep, onder omstandigheden wel onrechtmatig zijn.

De rechten op films hebben een geheel eigen hoofdstuk in de Auteurswet gekregen omdat er afwijkende bepalingen gelden ten opzichte van andere werken. Dit hoofdstuk is van regelend recht, hetgeen wil zeggen dat een ieder die met films te maken heeft en meent bepaalde auteursrechten te bezitten deze rechten kan voorbehouden, in licentie kan geven of kan overdragen. Kortom: afwijken van de wet is toegestaan. Als je als filmmaker echter niets afspreekt dan geldt de regeling van artikel 45a t/m 45g. Kern van deze regeling is een door de wet veronderstelde overdracht van rechten aan de producent van het filmwerk. Achterliggende gedachte hierbij is dat deze de partij is die de exploitatie ter hand neemt. In dit geval is de producent een billijke vergoeding verschuldigd voor iedere vorm van exploitatie aan de personen die hun recht vermoedelijk hebben overgedragen.

Bij het uitzenden van (speel)films moet de omroep toestemming vragen aan de producent van die film. De producent kan die toestemming geven of onthouden. Als de toestemming gegeven wordt kan de producent er uiteraard voorwaarden aan verbinden. Een toestemming tot bepaald gebruik (de licentie) kan beperkt worden in duur of tot een bepaald territorium. Ook kan de producent afspreken hoe vaak een film kan worden uitgezonden en of er daarbij bepaalde additionele vergoedingen betaald moeten worden.

Op het moment dat omroepen in of tussen hun programma’s muziek gebruiken, bijvoorbeeld als pauzemuziek, videoclip of in radioprogramma’s, hebben ze zowel te maken met de auteursrechthebbenden (tekstschrijver, componist en muziekuitgever) als met de naburig rechthebbenden (musici en producenten).

Normaal gesproken heeft men vooraf toestemming nodig voor het gebruik van muziek van alle betrokken rechthebbenden. Voor omroepen geldt dat niet, dat staat zo in de wet. Dit moet weer wél als ze een videoclip willen uitzenden.

Omroepen hoeven dan weliswaar geen toestemming te vragen voor het gebruik van muziek, ze moeten hiervoor natuurlijk wél een financiële regeling treffen, met Buma/Stemra voor de auteursrechthebbenden en met Sena voor de naburig rechthebbenden.

Een korte opname, weergave of mededeling van een beschermd werk in een rapportage die door de omroep die in het openbaar wordt gedaan is toegestaan als deze gerechtvaardigd is voor een behoorlijke weergave van een actuele gebeurtenis. Dit geldt ook het overnemen van nieuwsberichten die zijn uitgezonden door de media.