Update uitzondering visueel gehandicapten

In paragraaf 8.6 van de Auteursrechtgids worden de uitzonderingen op het auteursrecht behandeld voor bibliotheken, musea en andere erfgoedinstellingen. In 2018 is de leesgehandicaptenrichtlijn ingevoerd ten gunste van de blindenbibliotheken en andere entiteiten die zonder winstoogmerk aangepaste lectuur aanbieden aan leesgehandicapten.
  • Linktekst
  • In de Auteursrechtgids wordt verteld over het feit dat in Nederland al sinds de jaren tachtig een regeling bestaat met verenigingen van uitgevers die het mogelijk maakt dat de blindenbibliotheken aangepaste lectuur kunnen produceren en beschikbaar stellen. Voor de licentie voor luisterboeken was een geringe billijke vergoeding verschuldigd. De wettelijke grondslag hiervoor was en is geregeld in artikel 15i Auteurswet.
    In het kader van de Berner Conventie is een Leesgehandicaptenverdrag tot stand gekomen die voorziet in een verplichte leesgehandicaptenexceptie zodat auteursrechtelijk beschermde werken rechtmatig in een voor leesgehandicapten toegankelijk format (zoals braille- of gesproken boeken) kunnen worden omgezet, zonder dat daarvoor toestemming van de auteursrechthebbende noodzakelijk is. Daarnaast bepaalt het verdrag dat onder de leesgehandicaptenexceptie omgezette werken tussen de bij het verdrag aangesloten partijen grensoverschrijdend kunnen worden uitgewisseld. De Europese Unie heeft dit verdrag namens alle lidstaten aanvaard, zodat dit in ieder geval binnen de interne markt is uniform is geregeld.

    De Auteurswet, de Wet op de naburige rechten en de Databankenwet is nu voorzien van een aangepaste leesgehandicaptenexceptie.
    Begunstigden van die exceptie zijn leesgehandicapten en toegelaten entiteiten. Leesgehandicapten zijn personen met een visuele handicap die ten gevolge daarvan niet in staat zijn in wezenlijk dezelfde mate als een persoon zonder een dergelijke handicap gedrukte werken te lezen en personen die ten gevolge van een fysieke handicap niet in staat zijn een boek vast te houden of te hanteren. Toegelaten entiteiten zijn organisaties die door een lidstaat zijn gemachtigd of erkend om zonder winstoogmerk onderwijs, opleiding, aangepast lezen of toegang tot informatie aan begunstigden te bieden. (Dit is nu nader uitgewerkt in de artikelen 15j tot en met 15m.
    Nieuw is dat in artikel 15i de voorwaarde van een billijke vergoeding is vervallen.
    De Leesgehandicaptenrichtlijn geeft lidstaten de mogelijkheid aan de inroepbaarheid van de leesgehandicaptenexceptie de voorwaarde te verbinden van een billijke vergoeding. Na overleg met betrokken partijen maakt Nederland van deze mogelijkheid vooralsnog geen gebruik. Wel kan dat later bij algemene maatregel van bestuur worden voorgeschreven wanneer praktijkervaring daartoe aanleiding geeft.
    © Auteursrecht 2020