VIII. Honorarium

Voor de honorering van auteurs kunnen twee economische modellen worden onderscheiden: royalty, dat is een proportionele vergoeding gerelateerd aan bijvoorbeeld het aantal verkochte exemplaren, of een forfaitaire vergoeding; een bedrag ineens. Er zijn ook tussenvormen mogelijk. Onderstaande voorbeelden geven een beeld van het scala aan mogelijkheden.
  • Linktekst
  • De auteur zal als honorarium ontvangen:

    Gedifferentieerde royaltyberekening met als basis de boekuitgave:
    - voor paperback en/of gebonden uitgaven een royalty van: …;
    - voor een ‘mid-priced’ uitgave een royalty van: …;
    - voor de uitgave in pocketvorm een royalty van: …;
    - voor een uitgave in e-book vorm een royalty van …;
    - voor het online ter beschikking stellen van het werk in e-book vorm in streaming of verhuur een royalty van: …;
    - voor de uitgave als luisterboek op een fysieke drager een royalty van: …;
    - voor de uitgave als digitale versie van een luisterboek een royalty van ...;
    - voor exemplaren die aan een boekenclub worden geleverd een royalty van ...;
    - voor exemplaren die aan België worden geleverd een royalty van ...;
    - voor exemplaren die met een korting van 55% of meer van de verkoopprijs worden geleverd langs additionele verkoopkanalen een royalty van ... .

    - De royalty wordt berekend op basis van de door de uitgever vastgestelde verkoopprijs, vrij van BTW voor zover het fysieke exemplaren betreft en voor de online ter beschikking stelling van de uitgave in e-bookvorm en het luisterboek in alle vormen op basis van de netto-opbrengst. Indien de uitgever gebruikslicenties verleent of (exemplaren van) het werk verhuurt, wordt de royalty berekend over de licentievergoeding, vrij van BTW.
    Voor exemplaren die aan een boekenclub worden geleverd, wordt de royalty berekend op basis van de door de boekenclub vastgestelde ledenprijs.
    Voor exemplaren die aan België worden geleverd, wordt de royalty berekend op basis van de netto opbrengst in België.
    Voor exemplaren die met een korting van 55% of meer van de verkoopprijs worden geleverd, ontvangt de auteur … % van het bedrag, vrij van BTW, dat door de uitgever wordt ontvangen (verkoopprijs verminderd met de verleende korting).

    NB Afspraak maken over de jaarlijkse afrekening, wat daarop ten minste zal worden vermeld en afspreken dat voor de auteur op transparantie wijze zichtbaar is waar en in welke vorm opbrengsten zijn behaald en hoe het bedrag dat verschuldigd is aan de auteur berekend is.

    - Voor exemplaren die aan een boekenclub worden geleverd, ontvangt de auteur een royalty van … ; deze royalty wordt berekend op basis van de door de boekenclub vastgestelde ledenprijs.

    - Voor exemplaren die met een korting van vijfenvijftig of meer procent van de verkoopprijs worden geleverd langs additionele verkoopkanalen, zoals in geval van relatiegeschenken en ledenwerfacties, ontvangt de auteur … % van het bedrag, vrij van BTW, dat door de uitgever wordt ontvangen (verkoopprijs verminderd met de verleende korting). De uitgever zal de auteur voorafgaand aan de gebruikmaking van deze additionele verkoopkanalen hiervan in kennis stellen.

    Royaltyberekening over exploitatieresultaat ongeacht de vorm van de uitgave:
    - Voor de vervaardiging van het werk door de auteur en de uitgave van het werk door de uitgever zal de auteur een royalty ontvangen van …% over de netto-omzet die de uitgever met de exploitatie van het werk – in welke vorm ook – wordt behaald.
    Onder netto-omzet wordt verstaan het bedrag, vrij van BTW, dat door uitgever ontvangen wordt voor het leveren dan wel beschikbaar stellen van een (deel van de) uitgave. Omzet die buiten verantwoordelijkheid van de auteur totstandgekomen is (zoals voor advertenties) wordt voor de berekening van het honorarium niet meegerekend.

    Opbrengstverdeling sublicenties per verleend nevenrecht:
    De overeengekomen exclusieve licentie/overdracht van rechten omvat het uitsluitende recht voor de uitgever om overeenkomsten te sluiten met derden desbetreffende de uitoefening van de in dit artikel genoemde exploitatierechten op voorwaarde dat de auteur van de uitgever het bij het desbetreffende exploitatierecht genoemde percentage ontvangt van het bedrag, vrij van BTW, dat door de uitgever wordt ontvangen voor de betreffende exploitaties:
    – het uitgeven van het werk in een andere dan de Nederlandse taal (…%);
    – het overnemen van een gedeelte van het werk in een bloemlezing, compilatiewerk, databank, educatieve publicatie of anderszins (…%);
    – het publiceren van een gedeelte van het werk, op te nemen als voorpublicatie of anderszins, in een krant, tijdschrift of ander medium (…%);
    – het verveelvoudigen van het geheel of een gedeelte van het werk door het vastleggen daarvan op geluids- en of beelddragers en het openbaar maken van deze verveelvoudigingen (…%);
    – etc. (zie voor voorbeeld van mogelijke rechten voorbeeldbepaling IV.)

    Algemene opbrengstverdeling bij verlening sublicenties/nevenrechten aan derden:
    - Indien de uitgever mede namens de auteur een derde toestemming verleent voor het gebruik van het werk in een publicatie van deze derde, ontvangt de auteur voor deze nevenrechtenexploitatie …% van de netto opbrengst.
    Onder netto opbrengst wordt verstaan het bedrag, vrij van BTW, dat door de uitgever voor de betreffende exploitatie wordt ontvangen, verminderd met de kosten die door de uitgever moeten worden gemaakt om de betreffende exploitatie te realiseren, de opbrengst te incasseren en het auteursaandeel uit te keren.
    (NB Wanneer er als gevolg van de hoogte van de kosten en onbeperkte aftrekbaarheid van kosten niet of nauwelijks opbrengst voor de auteur overblijft, kan er sprake zijn van een onredelijk bezwarend beding. Anderzijds kan dit wel een consequentie zijn van de deling van het exploitatierisico. Het is derhalve raadzaam duidelijk te zijn over de te maken en gemaakte kosten die in mindering op de bruto-opbrengst worden gebracht. Hetzij in een bepaling of bijlage over de grondslagen van het honorarium (zie hierna) of bij de bepaling over de netto-opbrengst.)
    - De volgende kosten kunnen in rekening worden gebracht … / voor een overzicht van de kosten die in rekening kunnen worden gebracht zie bijlage … / De auteur ontvangt bij de afrekening een specificatie van de in mindering gebrachte kosten.

    - Indien de uitgever een derde toestemming verleent voor het gebruik van het werk in een eigen uitgave, ontvangt de auteur voor deze ‘nevenrechtenexploitatie’ …% van de netto opbrengst.
    (NB Hier wordt een onderscheid gemaakt tussen de exploitatie die voor rekening en risico van de uitgever plaatsvindt (waarvoor de auteur een royalty of vaste vergoeding ontvangt) en de exploitatie die voor rekening en risico van een derde plaatsvindt (waarbij auteur en uitgever de daarvoor van deze derde verkregen opbrengst delen).

    - Vindt exploitatie van het werk plaats in combinatie met andere informatie, dan ontvangt de auteur zijn honorarium naar evenredigheid van het aandeel van het werk c.q. van zijn bijdrage in het geheel.

    - Heeft meer dan één auteur aan het werk bijgedragen, dan wordt het honorarium als volgt verdeeld … / zal het honorarium door de uitgever tussen hen worden verdeeld overeenkomstig de door hen onderling gemaakte afspraken, voor zover deze blijken uit een door hen gezamenlijk ondertekende, aan de uitgever ter hand gestelde verklaring. Bij gebreke hiervan zal het honorarium door de uitgever naar rato van de omvang van ieders bijdrage of, indien dat voor de uitgever praktisch niet te bepalen is, gelijkelijk over het aantal auteurs worden verdeeld, waarmee de uitgever jegens alle auteurs zal zijn gekweten.

    De vaste, al dan niet eenmalige vergoeding:
    - Het (eenmalig) honorarium voor de vervaardiging van het werk en de verleende/overgedragen rechten bedraagt € …
    of:
    - inclusief de hierna genoemde rechten: …;
    of:
    - met een aanvullende vergoeding van € … of …% voor de hierna genoemde rechten, met een (daarbij aangegeven) aanvullende vergoeding (van …) voor de hierna genoemde rechten. De aanvullende vergoeding wordt berekend over de door de uitgever aan de auteur uitgekeerde honoraria of naar rato van het daadwerkelijke gebruik…; of
    - met een aanvullende vergoeding van …% van voornoemd honorarium in voorkomende gevallen van uitoefening van de hierna genoemde rechten: ….

    Over een niet voorziene exploitatiewijze kunnen gedurende de looptijd van de exploitatie afspraken worden gemaakt, mits voorzien is in billijke vergoeding:
    - Voor exploitatie door uitgever van het werk in een andere vorm of op een andere wijze dan bedoeld artikel …, ontvangt de auteur, indien en voorzover de uitgever uit deze exploitatie baten ontvangt, een nader overeen te komen redelijk honorarium. Dit honorarium zal gebaseerd zijn op de uitgangspunten voor de honorariumberekening als gehanteerd in artikel …, rekening houdend met eventuele honoraria verschuldigd aan derden en met een eventueel geheel andere verhouding in kostprijs tussen auteurshonorarium enerzijds en productie- en/of distributiekosten anderzijds.
    Of:
    - Indien partijen als vergoeding voor elektronisch hergebruik hebben gekozen voor een percentage van de royalty resp. oorspronkelijke vergoeding voor de gedrukte uitgave en die vergoeding, als gevolg van sterk gedaalde afzet van de gedrukte uitgave wegens sterke toename van de elektronische versie, leidt tot een kennelijk onredelijk lage vergoeding voor de auteur, zullen partijen in overleg treden over aanpassing van de overeengekomen vergoeding(en).
    Of:
    - Voor exploitatie door uitgever van het werk in een andere vorm of op een andere wijze dan bedoeld artikel …, ontvangt de auteur, een nader overeen te komen aanvullend honorarium, waarbij rekening wordt gehouden met het effect van substitutie indien en voor zover als gevolg van de nieuwe exploitatiewijze een lopende bestaande exploitatiewijze afneemt.

    De auteur kan een aanvullende vergoeding vorderen indien het honorarium ernstig onevenredig is in verhouding tot het exploitatieresultaat. Daarbij mag de exploitant verliezen compenseren die hij heeft geleden bij de exploitatie van andere werken van dezelfde auteur. Om misverstanden te voorkomen is het altijd aan te bevelen zo duidelijk mogelijk te zijn over de investeringen en kosten en de verdeling van inkomsten uit de exploitatie.
    - Het honorarium is gebaseerd op de volgende uitgangspunten … / op de uitgangspunten opgenomen in bijlage …
    In geval de uitgever investeert in het oeuvre van de auteur:
    - Bij de beoordeling of het honorarium in redelijke verhouding is blijven staan tot het exploitatieresultaat zullen partijen rekening houden met de exploitatieresultaten van andere werken van de auteur die door de uitgever zijn uitgegeven.

    Voor journalistieke bijdragen aan kranten en tijdschriften:
    - Het honorarium voor de bijdrage en de verleende toestemming bedraagt…, inclusief de hierna genoemde rechten / Het honorarium voor de bijdrage bedraagt …, met een aanvullende vergoeding van … voor / Het honorarium voor de bijdrage bedraagt …, met een (daarbij aangegeven) aanvullende vergoeding (van …) voor de hierna genoemde rechten:
    bijvoorbeeld
    - de bijdrage op enigerlei wijze te (laten) exploiteren door opname in een databank of door knipseldiensten;
    - publicatie in een uitgave van een derde.

    - De aanvullende vergoeding wordt berekend over de door de uitgever aan de freelance journalist uitgekeerde honoraria /naar rato van het daadwerkelijke gebruik, exclusief onkostenvergoeding. Betaling vindt plaats: bij de afrekening van het honorarium voor de bijdrage / jaarlijks in de maand …, berekend over de in periode …tot en met …uitgekeerde honoraria.

    - Opbrengsten uit collectief hergebruik worden na aftrek van de incassokosten op 50/50-basis verdeeld tussen de uitgevers enerzijds en de journalisten werkzaam in dienstverband en op freelance basis, anderzijds. De uitkering van het aandeel aan of ten behoeve van de freelance journalist vindt in voorkomende gevallen plaats via Stichting Lira.

    Overige mogelijke afspraken:

    - De opbrengst van exemplaren waarvoor de uitgever de ontvangen prijs moet terugbetalen (bijvoorbeeld als gevolg van een recht van retour) zal niet meetellen bij de berekening van de netto-omzet. Het uit dien hoofde teveel aan de auteur betaalde honorarium zal met volgende honorariumafrekeningen worden verrekend.

    - Geen honorarium is verschuldigd voor exemplaren die beneden de kostprijs worden verkocht, noch voor exemplaren die dienen voor recensie-, present- of beoordelingsdoeleinden, en auteursexemplaren of de met korting door de auteur bestelde exemplaren.

    - Bedragen onder de € … (bijvoorbeeld 25,–) per auteur per kalenderjaar worden niet uitgekeerd. / of worden opgespaard totdat de auteur voornoemd bedrag heeft bereikt. / of worden in overleg met de redactie besteedt aan een collectief doel dat de auteurs die betrokken zijn bij de uitgave ten goede komt en dat niet als vervanging kan dienen van een besteding die typisch op de weg van de uitgever zou liggen. De auteur zal in dat geval ook geen jaarlijks overzicht van de exploitatieresultaten meer ontvangen vanwege de onevenredige administratieve lasten.

    - Aangezien het honorarium van de auteur volledig is gebaseerd op een vergoeding voor het vervaardigen van (de bijdrage aan) het werk op basis van … (bijvoorbeeld een vergoeding per uur/dag of aantal woorden) en geen enkele relatie heeft met de exploitatieresultaten van het werk, zal de auteur geen informatie ontvangen over de exploitatieresultaten van het werk.

    - Onkosten die de auteur ten behoeve van het tot stand brengen van het werk maakt, worden door de uitgever op declaratiebasis vergoed conform de afspraken die zijn opgenomen in bijlage ….

    - Indien de auteur gebruik heeft gemaakt van werk van derden, waarvoor de uitgever betalingen aan derden moet verrichten, komen deze kosten in mindering op het honorarium, tenzij de auteur dit tijdig voor de inlevering van het voltooide manuscript aan de uitgever heeft gemeld en schriftelijk anders is overeengekomen.

    - De uitgever is bevoegd het benodigd aantal exemplaren te gebruiken voor present-, promotie- en beoordelingsdoeleinden, archivering, vervanging van misdrukken en beschadigde exemplaren. Over deze exemplaren is de uitgever geen honorarium verschuldigd.

    - De auteur zal van de uitgever bij verschijnen van het werk in boekvorm … presentexemplaren ontvangen en van elke herdruk …

    - In geval van exploitatie door de uitgever van het werk in andere vorm ontvangt de auteur ten minste één presentexemplaar van de betreffende uitgave, tenzij de kostprijs van die uitgave het aan de auteur toegekomen of toekomende honorarium overtreft.

    - De auteur heeft recht op de geldende boekhandelkorting indien hij meerdere exemplaren van de uitgever wenst af te nemen, mits deze exemplaren dienen voor strikt privé-gebruik.

    - De auteur ontvangt een voorschot op het in het eerste lid bedoelde honorarium: van € … bij ondertekening van deze overeenkomst en/of van € … bij inlevering van de volledige persklare kopij. Dit voorschot is niet terugvorderbaar met uitzondering van het bepaalde in artikel … (NB Dit verwijst naar het artikel over wanprestatie auteur)
    Honorariumbetalingen zullen eerst plaatsvinden wanneer het volledige voorschot is verrekend.

    Betaling en controle:

    In geval van royalty:
    - Ieder jaar, uiterlijk op …, zal de uitgever over het voorafgaande kalenderjaar de auteur een afrekening zenden, waarop ten minste voorkomen: ….
    Het bedrag dat de uitgever blijkens de afrekening aan de auteur verschuldigd is, is opeisbaar vanaf een maand na dagtekening. De afrekening vindt plaats onder voorbehoud van retour ontvangen exemplaren.

    - Op verzoek van de auteur zal de uitgever uiterlijk op 1 september van het lopende kalenderjaar een schatting maken van het aantal verkochte exemplaren in de eerste zes maanden van dat jaar. Indien het honorarium dat de uitgever blijkens deze schatting aan de auteur is verschuldigd 1000 euro of meer bedraagt, ontvangt de auteur desgewenst dit honorarium bij wijze van verrekenbaar voorschot op het bedrag dat de uitgever blijkens de daaropvolgende afrekening over het betreffende kalenderjaar aan de auteur is verschuldigd.

    - Op verzoek van de auteur zal de uitgever binnen een maand aan hem uitkeren zijn aandeel in de bedragen, welke de uitgever ter zake van de exploitatie door derden (‘nevenrechten’) of wegens opruiming heeft ontvangen, mits dit aandeel ten minste
    € 250,– bedraagt.

    - Indien de auteur ter beoordeling van zijn rechten enig gegeven nodig heeft uit de boekhouding en/of uit de bescheiden van de uitgever, is de uitgever verplicht om hem een uittreksel uit die boekhouding of een kopie van de bescheiden te verschaffen.
    - De auteur heeft het recht om eenmaal per jaar op eigen kosten:
    a) desgevraagd een verklaring van een registeraccountant, lid van het NIVRA, te ontvangen bij de in artikel …bedoelde afrekening;
    b) de boeken en bescheiden van de uitgever, betrekking hebbende op de exploitatie van het werk, ten kantore van de uitgever door een door hem aangewezen registeraccountant, lid van het NIVRA, te doen controleren.Mocht bij controle blijken dat de uitgever zich ten nadele van de auteur aan niet te verwaarlozen fouten of verzuimen betreffende de berekening van het aan de auteur toekomende honorarium heeft schuldig gemaakt, dan komen de kosten van de controle ten laste van de uitgever.

    - De uitgever is niet gehouden het honorarium uit te betalen indien de auteur de Eigen Verklaring of ander schriftelijk stuk waaruit zijn zelfstandigheid blijkt niet naar behoren (tijdig) aan de uitgever ter beschikking heeft gesteld.

    In geval van een forfaitaire vergoeding:
    - Betaling vindt (al dan niet in termijnen) plaats bij:
    - opdrachtverlening;
    - ondertekening van de overeenkomst;
    - inlevering van het volledige werk of delen daarvan;
    - goedkeuring;
    - binnen … na verschijning van de uitgave;
    - jaarlijks in de maand …, berekend over de in periode … tot en met …;
    - etc.

    NB: Op grond van artikel 11, lid 1, onderdeel q van de Wet op de Omzetbelasting is het honorarium voor de diensten van componisten, schrijvers en journalisten vrijgesteld van BTW.

    © Auteursrecht 2020